دعاهای مولانا در مثنوی

ای بسا مخلص که نالد در دعا

ای بسا مخلص که نالد در دعا-تا رود دود خلوصش بر سما
تا رود بالای این سقف برین-بوی مجمر از انین المذنبین
پس ملایک با خدا نالند زار-کای مجیب هر دعا وی مستجار
بندهٔ مؤمن تضرع می‌کند-او نمی‌داند به جز تو مستند
تو عطا بیگانگان را می‌دهی-از تو دارد آرزو هر مشتهی
حق بفرماید که نه از خواری اوست-عین تاخیر عطا یاری اوست
حاجت آوردش ز غفلت سوی من-آن کشیدش مو کشان در کوی من
گر بر آرم حاجتش او وا رود-هم در آن بازیچه مستغرق شود
گرچه می‌نالد به جان یا مستجار-دل شکسته سینه‌خسته گو بزار
خوش همی‌آید مرا آواز او-وآن خدایا گفتن و آن راز او
براستی دلایل تاخیر در استجابت دعا چیست؟در این باره حضرت علی (ع)میفرمایند که:هرگز نبايد تأخير اجابت دعا تو را ناامید كند؛ زيرا بخششِ پروردگار به اندازه نيّت بندگان است، گاه شده اجابت دعا به تأخير مى افتد تا پاداش درخواست كننده بيشتر شود و عطاى آرزومندان را فزون تر كند، گاه شده چيزى را از خدا بخواهى و به تو داده نشود؛ در حالى كه بهتر از آن در كوتاه مدت يا دراز مدت به تو داده خواهد شد يا آن را به چيزى كه براى تو بهتر از آن است تبديل مى كند، گاه چيزى از خدا مى خواهى كه اگر به آن برسى مايه هلاك دين توست.در اینجا مولانا به همین دلیل تاخیر در اجابت دعا اشاره دارد که اگر حاجتش را زود برآورده سازم ممکن است بنده من سست شود و در آن حاجت غرق گردد و موجب هلاک خود شود.

دعای مولانا با عنوان:دست گیر از دست ما ما را بخر

دست گیراز دست ما مارا بخر-پرده را بردار و پرده ما مدر.
یکی از زیباترین قسمت دعاهای مولانا همین بیت است.
دست گیر از دست ما ما را بخر.
براستی انسان مواقع بسیاری در زندگی احساس تنهایی میکند و میل دارد به او توجه شود و ازو دلجویی بعمل آید بدون اینکه بر او منتی گذارده شود و زیر سایه کسی قرار بگیرد.
چه کسی غیر از خداوند میتواند دست ما رابگیرد.
ما را از دست خودمان نجات دهد.
گاهی اوقات انسان گرفتار دست خودش میشود و از خودش به ستوه میآید و یا بر اثر غفلت و اشتباه اعمالی مرتکب میشود که روح او را آزرده میکند.
گاهی اوقات ما گرفتار خودمان میشویم در دست خودمان اسیر میشویم و میخواهیم از خودمان رها شویم. از دست ما ما را بخر یک التماس است یک تمناست یک خواهش است.یک خواهش دردآلود.
یک دعای عمیق است.
چه کسی میتواند بدون اینکه اسرارمان فاش شود و عیوب و گناهانمان برملا گردد و نقطه ضعفمان آشکار شود،بما کمک کند.
گاهی اوقات در افکار خودمان غوطه ور میشویم و از غرور و تکبر و حرص و زیاده خواهی هایمان خسته میشویم.
روحمان اسیر تمایلات گوناگون میگردد.
اینجاست که باید مانند مولانا دعا کنیم که خداوند ما را از دست خودمان بخرو نجاتمان دهد.
دست گیر از دست ما ما را بخر.پرده را بردار و پرده ما مدر

فرازی دیگر از دعاهای مولانا در مثنوی

این دعا هم بخشش و تعلیم تست

این دعا هم بخشش و تعلیم تست در دفتر دوم مثنوی مولانا آمده است که بسیار پر معنا و قابل تامل و کنجکاویست.
مولانا در این مصرع معتقد است که دعا کردن را نیز خداوند بما آموخته است.
آیا خداوند به دعای ما نیاز دارد؟
پاسخ این سوال یقینا منفی است و خداوند از دعای بندگان خویش بی نیاز است اما بما آموخته است چنانچه درخواستی داریم آنرا در قالبی زیبا و پر معنا بیان کنیم.
یکی از مواردی که انسان در موقع بیان خواسته بشدت مورد نظر دارد نوع آن خواستن است و توجه به مخاطبی که دارد.
بعنوان مثال وقتی خواسته ای از یک مقام داریم مثلا از رئیس بانک درخواست وام داریم بسیار مودبانه و با ذکر نوع نیاز سعی در متقاعد کردن شخص مینماییم.
در برخی موارد خواسته خود را در قالب نامه یا یک پیام مطرح مینماییم و سعی داریم که از بهترین جملات و لغات استفاده کنیم.
در اینجا لازمست نوع نگارش و یانوع گفتمان را بدانیم که با هر مقامی چگونه باید حرف بزنیم.
آیا نوع درخواست وام با نوع درخواست تجدید در رای دادگاه و یا نوع درخواست رسیدگی به اعتراض و یا نوع درخواست مجوز برای یک شغل یکسان هستند؟
در اینجا لازم است از طریق یادگرفتن از متخصصان فن نوع بیان را بیاموزیم.
در مورد دعا نیز این چنین است.
دعا باید همراه با آداب خاص خویش باشد ،حضور قلب و خشوع و اینکه در ابتدا بزرگی و عظمت خداوند را یاد کنیم و او را به یکتایی و وحدانیت ستایش نماییم و ضعف و ناتوانی خود را بیان کنیم و آنگاه دعا و درخواست خود را مطرح نماییم.
نمونه این عمل را میتوان در دعای کمیل مشاهده کرد.
مولانا در اینجا معتقد است که تمام این دعاها را پروردگار بزرگ به بندگان خود آموخته است تا بدانند که چگونه او را به بزرگی و پاکی ستوده و سپس دعای خویش را بر زبان جاری سازند.
این دعا هم بخشش و تعیلم تست.گرنه در گلخن گلستان از چه رست.

شرایط دعا از نگاه مولانا

یاد ده ما را سخن های دقیق

یاد ده ما را سخن های دقیق-که تو را رحم آورد آن ای رفیق.
شاید این یکی از زیبارتین دعاها باشد که در مثنوی مولانا آورده شده و از خداوند خواسته میشود که بما یاد بدهد چگونه دقیق سخن بگوییم.
صدا و لحن کلام میتواند تاثیر بسزایی در شنده داشته باشد و اصولا کلام و صدا میتواند یک دوستی طولانی را شروع کند و یا باعث خشم و آزردگی شنده باشد.
در اینجا ما از خداوند میخواهیم بما بیاموزد که چه کلمات و جملاتی را برای سخن گفتن با او به کار ببریم تا رضایت او را بدست آوریم.
جذابیت کلام تنها در هیبت و قدرت آن نیست بلکه در دلتنشین بودن آن است که باید باعث جذب مخاطب شود و بتواند ما را به او نزدیکتر نماید.
سخن باید از دل برآمده باشد سخن کز دل برآید لاجرم بر دل نشیند.
ملالت و خستگی میتواند از تاثیر سخن بکاهد باید هنگامی سخن گفت که قلب و روح سرشار از شادی و نشاط باشد.
دقت در کلمات به کار رفته و توجه به اینکه چه میگوییم و معنا و مفهوم سخنان ما کدامست و حضور قلب یکی از مهمترین آداب دعا است که توسط بزرگان توصیه شده است.
یاد ده ما را سخن های دقیق-که تو را رحم آورد آن ای رفیق.
دعاهای مولانا در مثنوی.

هم اوت آرد در دعا هم او دهد مزد دعا

هم اوت آرد در دعا هم او دهد مزد دعا
غزل شماره 21 از دیوان شمس که مولانا معنقد است که خداوند ما را به سمت دعا میکشاند و سپس مزد دعا را میدهد.
براستی توجه به این نکته میتواند بسیار مهم باشد که بر اثر کدام انگیزه به دعا طلبیده میشویم؟
آیا در اینجا منظور همین دعاهایی است که ناخودآگاه و بدون توجه به معانی آن میخوانیم یا اینکه دعایی که در شرایط خاص مثلا در گرفتاری ها و بیماری و اندوه از دلمان برخاسته و بر زبانمان جاری میشود؟
گاهی اوقات برای دیگران دعا میکنیم مثلا برای شخصی که بیمار است و یا شخصی که گرفتار است در اینجا چه کششی وجود دارد ؟آیا خداوند شرایطی مهیا میکند تا به دعا فراخوانده شویم و بعد اجابت کند؟
آنچه که در این دعا منظور مولانا بوده شاید این است که بدون خواست خداوند قادر به دعا نیستیم و اوست که ما را میطلبد تا به دعا برخیزیم.
هم او که دلتنگت کند سرسبز و گلرنگت کند-هم اوت آرد در دعا هم او دهد مزد دعا.
ما را دلتنگ میکند تا از دل دعایی برآریم و به سرسبزی و گلرنگی برسیم.
راز دعا چیست و چه حکمتی در آن نهفته است که بشر را آرام میکند؟